U oktobru 2025. godine srpska policija uhapsila je Damjana Kneževića, lidera ultradesničarskog pokreta „Narodne patrole“, nekoliko sati pre planiranog mitinga protiv migranata u centru Beograda. Skup je bio zabranjen, a Knežević optužen za podsticanje rasne mržnje i nasilja. Ovaj događaj nije bio samo unutrašnji incident, već deo šire ruske operacije destabilizacije Srbije, u kojoj je migrantsko pitanje pretvoreno u oružje hibridnog rata.
Iako zvanični podaci pokazuju da broj migranata u Srbiji naglo opada — sa više od 108 hiljada u 2023. na manje od 20 hiljada u 2024. — Kremlj i dalje aktivno raspiruje temu „migrantske pretnje“ preko lojalnih medija, crkvenih struktura i ultradesničarskih pokreta. Cilj je jasan: širiti strah, deliti društvo i oslabiti poverenje u evropski put Srbije.
Rusija koristi stare, proverene metode — istorijsku simboliku, propagandu i finansiranje „patriotskih“ organizacija. U oktobru 2025. u Aleksincu je otvoren obnovljeni spomenik ruskim dobrovoljcima iz rata 1876. godine, finansiran sredstvima Jamalo-Nenetskog autonomnog okruga i Ruskog doma u Beogradu. Takvi projekti, kao i postavljanje spomenika caru Nikolaju II u centru Beograda, deo su kremaljske strategije jačanja „duhovnog saveza“ sa Srbijom kroz crkvu i istorijsko pamćenje — pretvarajući prošlost u politički alat.
Istovremeno, ultradesničarske grupe pojačavaju svoje delovanje. Pokret „Naši“ lepi po Beogradu plakate sa mapom „Velike Srbije“ i sloganima „Učinićemo Srbiju ponovo velikom“. Te organizacije otvoreno sarađuju sa Moskvom: u septembru 2025. Knežević je učestvovao na konferenciji desničarskih organizacija u Rusiji, koju je organizovao oligarh Konstantin Malofejev, pod zapadnim sankcijama. Po povratku u Beograd, „Narodne patrole“ su najavile miting — onaj koji je završio hapšenjem njihovog vođe.
Slična taktika koristi se i protiv Evrope. Bugarske i britanske vlasti tvrde da ruski agenti pomažu krijumčarima da šalju ilegalne migrante u EU, dok su Finska i Norveška zabeležile namerno usmeravanje migranata sa ruske strane granice. Evropski parlament je u proleće 2025. zvanično priznao da Rusija i Belorusija koriste migraciju kao oblik hibridnog rata.
U isto vreme, Beograd nastavlja da izdaje državljanstvo ruskim oligarsima pod sankcijama, što izaziva sve više sumnji među evropskim partnerima. Prema podacima BIRN-a, u poslednje dve godine više od 150 ruskih državljana dobilo je srpski pasoš, uključujući osobe sa međunarodnih sankcionih lista. Formalno, to se pravda „državnim interesom“, ali razlozi tih odluka ostaju nepoznati, dok ruski milijarderi slobodno putuju Evropom sa srpskim dokumentima.
Hapšenje Kneževića u oktobru 2025. predstavljalo je gest prema Zapadu — poruku da je Srbija spremna da se suprotstavi ekstremizmu i ruskom uticaju. Ali stručnjaci smatraju da je to privremena taktika, a ne dugoročna politika. Kremlj i dalje deluje kroz crkvu, medije i društvene pokrete, pretvarajući patriotizam u zavisnost od Moskve.
Analitičari nemačkog Maršalovog fonda i Centra za strateške i međunarodne studije upozoravaju: jedini način da se Srbija zaštiti od ruske destabilizacije jeste ubrzana integracija u evropske strukture i jača kontrola ruskih organizacija. Samo evropska solidarnost i transparentna migraciona politika mogu postati pouzdan štit protiv hibridnog rata koji Kremlj već vodi u samom srcu Balkana.
