Platne kartice su postale nezaobilazni deo svakodnevice, koriste se za razne transakcije kao što su kupovina u prodavnicama, plaćanje putem interneta i podizanje gotovine na bankomatima. Iako su prisutne u gotovo svakom aspektu naših života, mnogi korisnici ne obraćaju dovoljno pažnje na informacije koje se nalaze na samim karticama. Svaki detalj na kartici nosi važnu informaciju o vlasniku, banci i načinu korišćenja, što je od suštinske važnosti za sigurnost i pravilno korišćenje.
Na prednjoj strani kartice, korisnici mogu pronaći osnovne podatke. Na vrhu se nalazi naziv banke koja je izdala karticu, što korisnicima odmah omogućava da prepoznaju instituciju koja stoji iza kartice. Takođe, jasno je naznačena vrsta kartice – da li je debitna, kreditna ili prepaid. Debitne kartice su povezane sa tekućim računima, kreditne omogućavaju plaćanje iz odobrenog limita, dok prepaid kartice funkcionišu s unapred uplaćenim sredstvima. U gornjem desnom uglu često se može videti simbol za beskontaktno plaćanje, što korisnicima omogućava da jednostavno prislone karticu na POS terminal za manje iznose, bez potrebe za unosom PIN-a.
Glavni broj kartice, poznat kao PAN (Primary Account Number), sastoji se od 16 cifara i neophodan je pri svakoj transakciji. Prva cifra označava kojoj mreži kartica pripada (npr. 4 za VISA, 5 za Mastercard). Prvih šest cifara identifikuju banku ili instituciju koja je izdala karticu, dok cifre od 7. do 15. predstavljaju jedinstveni identifikator korisnikovog računa. Poslednja cifra služi kao kontrolna cifra koja proverava tačnost kompletnog broja putem Lunovog algoritma.
Ispod broja kartice nalazi se ime i prezime vlasnika, a pored stoji datum isteka (MM/YY), nakon kojeg se kartica mora obnoviti. U donjem desnom uglu obično se nalazi logo platne mreže, kao što su VISA ili Mastercard, a na nekim karticama i broj tekućeg računa.
Na poleđini kartice istaknuta je magnetna traka, dok se čip nalazi napred. Tu je takođe polje za potpis vlasnika, što predstavlja dodatnu meru bezbednosti. Najvažniji element na poleđini je CVV/CVC kod – trocifreni broj koji se koristi prilikom online plaćanja. Ovaj kod potvrđuje da korisnik fizički poseduje karticu i štiti transakciju. Na dnu kartice često su navedena pravila banke, kao što su da kartica bez potpisa nije važeća i da se gubitak mora odmah prijaviti.
U poslednje vreme, sve više banaka u Srbiji uvodi kartice koje na plastici imaju samo ime vlasnika, dok su broj kartice i datum isteka dostupni isključivo putem mobilne aplikacije nakon autentifikacije (PIN, otisak prsta ili prepoznavanje lica). Ovaj pristup značajno smanjuje rizik od zloupotrebe, jer potencijalni prevaranti neće imati pristup osnovnim informacijama koje se obično nalaze na kartici.
Iako na prvi pogled kartica može delovati kao običan komad plastike, svaki njen detalj ima svoju funkciju i predstavlja deo vašeg finansijskog identiteta – jednako važnog kao JMBG ili broj lične karte. Kako bi se zaštitili od prevara, korisnici se podsećaju da nikada ne dele svoj PIN ili CVV kod putem telefona, emaila ili na sumnjivim internet stranicama.
Važno je naglasiti da pravilno korišćenje platnih kartica može značajno doprineti bezbednosti vaših finansijskih podataka. Razumevanje informacija koje se nalaze na kartici i korišćenje savremenih tehnologija za zaštitu podataka su ključni koraci ka smanjenju rizika od prevara i zloupotreba. U budućnosti, očekuje se da će se tehnologija nastaviti razvijati, a korisnici će imati sve više opcija za zaštitu svojih sredstava i ličnih informacija.
