Navršilo se 143 godine od uspostavljanja diplomatskih odnosa između Srbije i Sjedinjenih Američkih Država, koji datiraju iz 1882. godine. Ovaj period je obeležen brojnim ciklusima saradnje i sukoba, od trenutka kada je srpska zastava vijorila na Beloj kući, do značajnih dostignuća Srba kao što su Nikola Tesla i Mihajlo Pupin, ali i do teških trenutaka kao što su NATO agresija 1999. godine i pokušaji secesije Kosova i Metohije. O preokretima u odnosima između dve zemlje, kao i trenutnim izazovima, razgovarali su novinar i spoljnopolitički komentator Miroslav Stojanović i istoričar Bojan Dimitrijević za Euronews Srbija.
Stojanović naglašava da su trenutni odnosi između Srbije i SAD-a distancirani i obeleženi brojnim preprekama, posebno pitanjima Kosova i Metohije, kao i uticajem drugih zemalja poput Rusije i Kine. „U toj dugoj istoriji koju ste vi pomenuli, ja mislim da je ovo period… neću da kažem loših odnosa, ali odnosa koji su krajnje distancirani. To su odnosi koji imaju nekoliko prepreka koje je teško ukloniti“, rekao je Stojanović. On je podsetio na to da su odnosi između Srbije i SAD-a bili privilegovani u vreme Tita, kada je Jugoslavija uspela da izgradi dobre veze sa Amerikom, posebno nakon raskida sa Staljinom. Tito je tada bio priman sa velikim počastima, što je dodatno osnažilo poziciju Jugoslavije u međunarodnoj politici.
Dimitrijević je, s druge strane, istakao da su odnosi između Srbije i Amerike bili „skokoviti“, sa periodima prijateljstva i neprijateljstva. On se osvrnuo na istorijski kontekst, ukazujući na savezništvo tokom svetskih ratova, ali i na tenzije koje su usledile u postjugoslovenskom periodu. „Naši odnosi u istoriji su bili skokoviti. Bilo je vremena prijateljstva, bilo je vremena neprijateljstva. Može se reći da su to uglavnom američko-jugoslovenski odnosi“, kazao je Dimitrijević, dodajući da je od 1992. godine došlo do pogoršanja odnosa, koje je kulminiralo intervencijom u Republici Srpskoj i ratom 1999. godine.
U razgovoru je takođe bilo reči o trenutnoj popularnosti Donalda Trampa među Srbima. Dimitrijević je naveo da Tramp odgovara senzibilitetu srpskog naroda, dok je demokratska administracija prepoznata kao ona koja je vodila rat protiv Srbije. „Tramp nije klasičan mainstream američkih političara, ne dolazi iz jednog miljea, posebno on je iz jednog medijsko-trgovačkog ambijenta i on je prilično otvoren u svemu tome. To je nešto što valjda nama Srbima godi i to je prepoznato ovde kao eventualna moguća promena u odnosima Amerike i Srbije“, rekao je Dimitrijević.
Stojanović je takođe dodao da su u istoriji bili prisutni bolji periodi odnosa, naročito posle raskida sa Staljinom, kada su se stvorili bolji temelji za saradnju. On smatra da bi promene na globalnoj političkoj sceni mogle otvoriti nove mogućnosti za poboljšanje odnosa. „Mi imamo sa tako moćnom zemljom te periode koji su zaista bili veoma ciklični. Nikad baš sjajni, ali vrlo dobri“, zaključio je Stojanović.
U zaključku, i Stojanović i Dimitrijević se slažu da su trenutni odnosi između Srbije i SAD-a složeni i da je neophodno raditi na njihovom poboljšanju. Izazovi kao što su Kosovo i Metohija, kao i uticaji drugih globalnih igrača, i dalje ostaju ključni faktori u oblikovanju budućnosti ovih odnosa. Samo kroz dijalog i otvorenu komunikaciju moguće je prevazići prepreke i stvoriti bolju budućnost za odnose Srbije i Sjedinjenih Američkih Država.
